Er zijn mooie bestemmingen om per trein rond te reizen en er zijn fantastisch mooie bestemmingen om per trein rond te reizen. Schotland valt duidelijk in de tweede categorie. De trein is bij uitstek hét vervoermiddel om van het ruige landschap te genieten. Dat komt omdat de spoorlijnen dwars door de Highlands gaan. Tel daarbij de mogelijkheden om te wandelen in de prachtige natuur en de vriendelijke Schotse bevolking. Dat alles bij elkaar geeft een fantastisch recept voor de ideale rondreis per trein.
Snel naar:
De mooiste spoorlijnen in Schotland:
– West Highland Line (Glasgow-Crianlarich-Oban/Fort William)
– Kyle of Lochalsh Line (Kyle of Lochalsh-Inverness)
– Far North Line (Inverness-Thurso/Wick)
– Highland Main Line (Inverness-Edinburgh/Glasgow)
Praktische informatie over rondreizen per trein in Schotland:
– Beste periode
– Hoe lang op reis
– Georganiseerd of zelf boeken
– Accommodatie in Schotland vinden
– De trein-, bus- en bootreizen plannen
– Hoe zien de treinen in Schotland er uit
– Welke treintickets heb ik nodig
– Naar Schotland reizen per trein of boot
De mooiste spoorlijnen in Schotland
Het grappige aan Schotland is, is dat vrijwel elke spoorlijn mooi is om te bereizen. Je hoeft maar met de trein de stad uit te reizen en het landschap doet vaak al liefelijk of onverwacht ruig aan. Maar natuurlijk zijn er mooie spoorlijnen en fantastisch mooie spoorlijnen, in Schotland zijn dat de volgende:
West Highland Line (Glasgow-Crianlarich-Oban/Fort William-Mallaig)
In 2009 riep het Britse reistijdschrift Wanderlust Magazine deze spoorlijn uit tot mooiste ter wereld. Daarmee eindigde deze spoorlijn nog voor wereldberoemde lijnen als de Berninaspoorlijn in Zwitserland. En de award is terecht gegeven, de lijn is fantastisch mooi!
Als je vanuit het vernieuwde station Glasgow Queen Street de trein neemt richting Fort William wordt de lijn al prachtig mooi na het verlaten van de voorsteden. Na Dumbarton heb je al een fantastisch uitzicht over de Clyde, het Gare Loch en Loch Long, dit zijn zee-armen die in open verbinding staan met de Atlantische Oceaan. Na Arrochar&Tabet rijdt de trein langs het Loch Lomond, een fantastisch mooi meer. Het speelt een rol in veel Schotse legendes en muziek. Na Ardlui klimt de trein spectaculair verder naar Crianlarich.
Naar Oban
In Crianlarich splitst de lijn zich in tweeën, de meeste treinen worden hier ook in twee verschillende delen gesplitst. De lijn naar Oban daalt af langs door het rivierdal van de Lochy (Glen Lochy). Na Dalmally komt de kust weer in zicht. Via Taynuit en Connel Ferry wordt uiteindelijk Oban bereikt. Dit havenstadje en regionaal centrum is dé toegangspoort tot de eilanden voor de westkust van Schotland.
Naar Fort William en Mallaig
“Rechtsaf” vanaf Crianlarich gaat de spoorlijn verder richting Fort William. Na Upper Tyndrum volgt het hoogstgelegen deel van de lijn, hier voert de lijn via Rannoch en Corrour dwars over het Rannoch Moor. Dit hooggelegen veengebied is ’s winters regelmatig besneeuwd. Met wat geluk rennen de herten voor de trein uit.
Na Corrour daalt de trein af richting Tulloch, hier is een fantastisch uitzicht over Loch Treig. Via de krappe Monessie Gorge daalt de trein verder af richting Spean Bridge en Fort William. Na aankomst in Fort William wisselt de trein van rijrichting voor de verdere rit naar Mallaig.
Ook het lijndeel van Fort William naar Mallaig is fantastisch mooi, en toch heel anders dan het traject voor Fort William. Kort na vertrek uit Fort William passeer je bij de halte Banavie de “Neptune’s Staircase”. Deze “trap” van acht sluizen wordt gebruikt om schepen vanaf zeeniveau omhoog te brengen naar het Caledonian Canal.
Hét bekendste punt van de hele West Highland Line is het Glenfinnan Viaduct. De trein maakt hier een spectaculaire bocht over de rivier de Finann terwijl je uitzicht hebt op het Glenfinnan Monument en Loch Shiel. Het viaduct is vooral bekend uit de Harry Potter-films, de Zweinstein Express rijdt er over.
Na Glenfinnan stopt de trein nog in Arisaig, het meest westelijke treinstation van Groot-Brittannië. Op dit gedeelte van de lijn heb je uitzicht op de eilandjes Rúm, Eigg en Muck. Uiteindelijk daalt de lijn af naar het eindpunt Mallaig, een klein havenplaatsje en vertrekpunt voor de veerboot naar Skye.
Bezienswaardigheden langs de West Highland Line
Treinreizen is natuurlijk leuk, maar ergens uitstappen en wat moois bekijken is nog veel leuker! In onderstaand overzicht vind je (van zuid naar noord) de leukste plaatsen en attracties langs de West Highland Line
Glasgow
Waar Edinburgh het Amsterdam van Schotland is, is Glasgow het Rotterdam. In Glasgow vind je veel minder spectaculaire monumenten, maar een rechthoekig stratenpatroon met 19e eeuwse gebouwen (de bloeiperiode van de stad was na 1800). Toch is Glagow geen bestemming om over te slaan. De stad heeft een eigen sfeer en is bovendien een fantastische winkelbestemming. Met name in Buchanan Street en de straten erom heen vind je vestigingen van alle grote (Britse) ketens, maar ook kleine zaakjes.
Een deel van de oude havenwijk rond de rivier Clyde is opnieuw ontwikkeld. In deze wijk vind je het Riverside Museum, waar veel verteld wordt over de historie van de stad. En een bezoek aan Glasgow is niet compleet zonder een ritje met de metro. Het metronet bestaat uit één ringlijn die een rondje onder het centrum rijdt. De treintjes zijn zo klein en laag dat je zult moeten bukken om in te stappen als je langer bent dan 1,75 meter.
En als je onderweg bent met de metro, stap zeker even uit bij station Hillhead. Deze wijk zit vol met leuke winkeltjes en eetgelegenheden. Op ongeveer 10 minuten lopen vind je de Botanic Gardens. Deze fantastische botanische tuin met 19e eeuwse kassen is een fijn plekje om de drukte van de stad te ontvluchten. Voor een biertje en live muziek kun je terecht bij Òran Mór, een café/concertzaal in een oude kerk. En voor lekker eten in een hippe omgeving is de Hillhead Book Club een erg leuk adres.
Arrochar&Tarbet
Dit station aan het Loch Lomond is een prima uitvalsbasis voor een rondvaart over het prachtige Loch Lomond. Het dorpje stelt niet heel veel voor, maar als je interesse in het Loch Lomond hebt is het een prima punt voor een rondvaart.
Crianlarich
Dit dorpje is van oudsher een belangrijk knooppunt in de Highlands. De West Highland Line splitst hier in een gedeelte naar Oban en een gedeelte naar Fort William en Mallaig. Ook hier stelt het dorpje niet bijzonder veel voor, maar het is wel een mooi uitgangspunt als je de mooiste trajecten van de West Highland Way wilt lopen. En op het perron van het kleine stationnetje zit een simpele maar leuke tearoom.
Dalmally
Opnieuw een klein stationnetje naast een klein dorpje, maar het station heeft een bijzonderheid: je kunt er overnachten! Twee enthousiaste eigenaren runnen er een guesthouse, ideaal als je per trein aankomt. Veel overlast van de treinen zul je niet hebben, er rijden er zo’n 4 per richting per dag.
Oban
Oban is dé toegangspoort tot veel eilanden voor de westkust van Schotland. De veerbootterminal ligt direct naast het station. Je kunt makkelijk een dagtripje naar Mull maken, neem de veerboot vanaf Oban naar Craignure. Aansluitend kun je per bus naar het schattige havenplaatsje Tobermory, of per bus en ferry naar Iona. Dit eilandje speelde een grote rol in de evangelisatie van grote delen van het Britse eiland. Hou er wel rekening mee dat de reis van Oban naar Iona zo lang kan duren dat een overnachting noodzakelijk is. Het lokale busbedrijf biedt ook een “Three-Isles-Tour” waar je in één dag Mull, Staffa en Iona aandoet, zeer de moeite waard!
Oban zelf is een levendig stadje met een werkende haven. Je vind er een leuke selectie winkels, als je van whisky houdt is een bezoekje aan de lokale whisky-stokerij de moeite waard. En als je de kans hebt om een Ceilidh bij te wonen, dan zou ik dat zeker doen! Op deze toegankelijke Schotse dansavonden kun je zelf traditionele Schotse dansen leren of toekijken naar de pogingen van de bezoekers. Er speelt een goede Schotse band, vaak met doedelzak. De Ceilidhs worden gehouden boven de Oban Bay Fish Bar aan de haven, zie de website voor meer informatie.
Rannoch
Het eerste afgelegen station op het hooggelegen en fantastisch mooie Rannoch Moor. Je vind hier niet veel meer dan een tearoom, een zeer afgelegen hotel en prachtige Schotse natuur. Rannoch is een prima uitgangspunt voor een wandeling naar Corrour, zoals te zien is in deze video van Vicki van de YouTube-serie All The Stations.
Corrour
Als er één plek is waar ik graag een nacht wilde spenderen, dan is het Corrour. In augustus 2019 bood onze vakantie in Schotland de mogelijkheid om dit van onze bucketlist af te strepen en we hebben er geen moment spijt van gehad.
Corrour is het hoogstgelegen station aan een hoofdspoorlijn in Groot-Brittannië. Het is niet toegankelijk per auto via de openbare weg, hoewel er wel een privé-weg naar het nabijgelegen Corrour Estate voert. Het station is een populair punt voor wandelingen, bijvoorbeeld naar het vorige station Rannoch (zie boven) of rond het prachtige Loch Ossian. Wij deden zelf de wandeling rond Loch Ossian en die vraagt een goede drie uur.
Het station speelt een rol in de Britse cult-film Trainspotting. En ook Geoff en Vicki van All The Stations hebben het station meerdere malen bezocht.
Het oude seinhuis is verbouwd tot een overnachtingsplek met drie kamers. Hier slapen is niet goedkoop (reken op zo’n €80 per persoon bij een 2-persoonskamer), maar het is wel een “once in a lifetime”-ervaring. De kamers zijn comfortabel ingericht en bieden comfort op hotelniveau. Je slaapt zo ongeveer op het spoor (ook hier maar vier treinen per dag) en direct daarachter de Highlands. Bovenin het seinhuis vind je een comfortabele lounge waar je prachtig over het Rannoch Moor kijkt.
Het stationsgebouw huist een pub waar je prima kunt dineren, ook het ontbijt (inbegrepen) wordt hier verzorgd. De accommodatie is rechtstreeks te boeken via de website van Corrour, maar ook de Treinreiswinkel biedt het aan als arrangement. Gezien de unieke locatie en grootte van het seinhuis wel vroeg boeken!
Tulloch
Dit station na Corrour huisvest een hostel in het stationsgebouw. De ligging is wellicht wat minder bijzonder en de kamers wat minder exclusief dan Corrour, maar ook dit is een bijzondere overnachtingsplek midden in de natuur! En natuurlijk een stuk betaalbaarder.
Fort William
Dit is hét uitgangspunt voor de beklimming van de hoogste berg van Groot-Brittannië, de Ben Nevis. Het stadje zelf is eigenlijk niet heel erg boeiend en vooral een regionaal centrum en overnachtingsplek. Er is een winkelstraat met een aardig aanbod en het station is een knooppunt voor treinen en bussen.
De Jacobite-stoomtrein
Tussen Fort William en Mallaig rijdt de Jacobite-stoomtrein. Deze speciale toeristische treindienst is een extra mooie ervaring om de rit over de West Higland Line nog bijzonderder te maken. De trein speelt een rol in de Harry Potter-films als “Zweinstein Express”. Met name de scène waarbij de trein over het Glenfinnan-viaduct rijdt is erg bekend.
De trein rijdt een retourrit van Fort William naar Mallaig en weer terug. In Mallaig heb je ongeveer 2 uur oponthoud voor een lunch of een wandeling door dit havendorpje. De trein rijdt van medio eind april tot eind oktober. In het zomerseizoen wordt er ook een rit in de namiddag en avond aangeboden.
De trein biedt zowel 1e als 2e klas in historische rijtuigen. Met name de 1e klas is bijzonder met lampjes op tafel en een bijpassend interieur. Tickets voor de Jacobite zijn online te boeken, ook hier is vroeg boeken aan te raden vanwege de populariteit. Op de vertrekdag zelf worden eventuele resterende tickets nog aan boord van de trein verkocht, maar voortijdig reserveren is aanbevolen!
Neptune’s Staircase
Zo’n 3 kilometer buiten Fort William ligt het stationnetje Banavie. Direct bij het station ligt Neptune’s Staircase. Dit spectaculaire stelsel van acht sluizen brengt het Caledonian Canal van zeeniveau naar 20 meter hoogte. Een interessant bouwwerk en leuk om bootjes te kijken.
Glenfinnan
Dit wereldberoemde viaduct is vooral bekend uit de Harry-Potter-filmreeks. De Zweinstein Express rijdt er overheen onderweg naar Zweinstein. Het werd gebouwd tussen 1897 en 1901 en is opgetrokken uit beton, redelijk modern voor die tijd. Vanaf het viaduct heb je een mooi uitzicht op Loch Shiel.
Door de populariteit van de Harry-Potter-films trekt het viaduct veel bekijks. Op de momenten dat de Jacobite-stoomtrein het viaduct passeert sta je met tientallen mensen dezelfde foto te maken. En doordat veel mensen per (huur)auto of camper het viaduct proberen te bereiken, heeft het dorpje een groot parkeerprobleem.
Toch is het viaduct de moeite waard om te bekijken, maar neem dan wel de trein naar station Glenfinnan. Daardoor rij je niet alleen met de trein over het viaduct, maar voorkom je ook overlast voor de bewoners van het dorp.
In station Glenfinnan is een klein spoorwegmuseum over de historie van de spoorlijn en de bouw van het viaduct. Vanaf het station loopt een goed bewegwijzerde wandelroute naar het viaduct, het is ongeveer 20 minuten lopen. Naast het spoorwegmuseum staan een aantal oude rijtuigen opgesteld. Eén rijtuig is in gebruik als “Dining Car” en serveert prima lunches.
De Glenfinnan Sleeping Car 
De Lounge 
Gemeenschappelijke keuken. 
De kleine maar knusse slaapcoupé’s
Een ander rijtuig is in gebruik als “Sleeping Car” en biedt een eenvoudige overnachtingsmogelijkheid. Dit “Bunkhouse” heeft een aantal krappe maar knusse coupeetjes met stapelbedden. Er is ook een eenvoudige gezamenlijke wasruimte en douche op de gang. Voor het zelf bereiden van je avondmaaltijd is er een keuken aanwezig.
Je kunt de Sleeping Car boeken via de website van het museum. Als je niet zo van de simpele slaapaccommodaties bent, dan is het Prince’s House Hotel op 200 meter van het station een goed alternatief.
Mallaig
Het eindpunt van de West Highland Line en overstappunt op de ferry van Caledonian MacBryne naar Skye. Dit havendorpje heeft een werkende vissershaven en enkele restaurants voor lunch en diner. Naast het station is een klein museum gevestigd over de historie van de West Highland Line.
Het eiland Skye
Vanuit Mallaig vertrekt de ferry naar Armadale op het eiland Skye. Vanaf Armadale zijn er busverbindingen naar o.a. Kyle of Lochalsh, Broadford en Portree (de hoofdplaats van het eiland). Let erop dat deze bus niet heel frequent rijdt, zeker buiten het zomerseizoen. Actuele tijden zijn te vinden via de planner van Traveline Scotland.
Skye biedt een fascinerende combinatie van natuur en vindplaatsen van prehistorische nederzettingen. Denk bijvoorbeeld aan de Fairy Pools, The Quiraing of The Old Man of Storr. Voor whisky-liefhebbers is een bezoekje aan de Tallisker-destilleerderij onontbeerlijk.
Accommodtie op Skye is schaars en veelgevraagd, ook hier is zeer vroegtijdig boeken weer aan te raden. Er zijn busverbindingen op het eiland, maar die zijn niet al te frequent. Voor treinreizigers kan het daarom handig zijn om gebruik te maken van een tour om het eiland te verkennen.
Kyle of Lochalsh Line (Kyle of Lochalsh-Inverness)
Deze spoorlijn is het kleine broertje van de West Highland Line maar daarom zeker niet minder de moeite waard. De lijn begint in Kyle of Lochalsh, op het vasteland aan de overkant van Skye. Vroeger kwam je per ferry vanaf Skye, sinds de jaren 90 ligt er een brug naar het eiland.
Vanaf Kyle voert de route langs het Loch Carron en biedt prachtige uitzichten over deze zeearm. Na station Attadale klimt de trein weer de Highlands in en passeert Loch Dughalli. Voorbij station Achnasheen volgt de trein de rivier de Bran om bij station Loch Luichart bij het gelijknamige meer uit te komen. Na het passeren van Loch Garve daalt de trein af richting Dingwall. Hier voegt de Far North Line zich bij de route en loopt de lijn door naar Inverness.
Bezienswaardigheden langs de Kyle of Lochalsh Line
Waar langs de West Highland Line de attracties voor het oprapen liggen, is het gebied langs de Kyle of Lochalsh Line een stuk dunner bevolkt. Maar dat maakt de natuur ook meer ongerept en ruiger.
Kyle of Lochalsh
Dit dorpje is een belangrijk knooppunt in het verkeer tussen het vasteland en Skye. Het dorp heeft ook een fantastisch uitzicht op de bergen op Skye. Als de accommodatie op Skye erg vol of duur is, wil het nog wel eens lonen om naar een accommodatie nabij Kyle of Lochalsh te kijken en op en neer te reizen naar het eiland. Vanuit Kyle of Lochalsh is een bezoek aan Eilean Donan Castle goed te doen per bus.
Plockton
Dit kleine dorpje heeft een fantastische ligging aan het Loch Carron. Je hebt hier een prachtig uitzicht over zee en het is een stuk rustiger dan vergelijkbare dorpjes op Skye. Door het Golfstroom is het klimaat er relatief mild voor Schotse begrippen, er staan zelfs palmbomen aan het vissershaventje.
Attadale
Aan het eind van het Loch Carron ligt Attadale. In dit dorpje liggen de Attadale Gardens, Deze tuinen geven een goede indruk van de flora die in Schotland groeit en kan groeien. De tuinen zijn open van april tot oktober.
Inverness
Het eindpunt van de lijn uit Kyle en startpunt voor de Far North Line naar Thurso/Wick en de Highland Main Line naar Glasgow/Edinburgh. Inverness is de hoofdstad en grootste stad van de Highlands.
De stad zelf heeft een aardig centrum met een goed winkelaanbod. Het kasteel komt uit de 19e eeuw en is in gebruik als rechtbank. De rivier Ness loopt dwars door de stad, dit geeft het centrum een mooi karakter.
Inverness (letterlijk: monding van de Ness) is ook een prima uitgangspunt voor een bezoek aan het Loch Ness. De lijnbus naar het Loch Ness (eindbestemming Fort William) vertrekt vanaf het busstation naast het treinstation. Stap uit in Drumnadrochit voor het Loch Ness Visitor Centre met een aardige tentoonstelling over het monster. Iets verderop liggen de ruïnes van Urquhart Castle, het Visitor Centre is de moeite van het bezoek waard. Bustijden kun je vinden in de planner van Traveline Scotland. Er is ook een speciale tour waar al deze dingen inbegrepen zijn (inclusief een korte vaartocht over het meer). Dat zal iets duurder uitvallen qua prijs, maar is natuurlijk wel makkelijker.
Far North Line (Inverness-Thurso/Wick)
Deze spoorlijn wordt soms niet genoemd bij de “Scenic Routes” in Schotland, maar dat is niet terecht naar mijn mening. De lijn is zeker zo mooi als de andere spoorlijnen en voert naar het einde van de wereld (of het Britse vasteland althans).
Vanuit Inverness volgt de lijn tot Dingwall dezelfde route als de lijn naar Kyle of Lochalsh. Na Dingwall volgt de lijn het Cromarty Firth, een zeearm van de Noordzee. Ter hoogte van Invergordon heb je zicht op een aantal boorplatforms die ter opslag in deze beschutte zeearm zijn afgemeerd.
De lijn moet om een flinke bocht maken om langs het Dornoch Firth te gaan, ter hoogte van Invershin ligt pas de brug. Na Lairg buigt de lijn opnieuw af naar het oosten om ter hoogte van Golspie de kust weer te volgen. Na Helmsdale buigt de trein weer naar het binnenland en klimt de Highlands in.
Op station Georgemas Junction splitst er een zijtak naar Thurso af, de doorgaande lijn gaat verder naar Wick. De treinen rijden uit Inverness rijden eerst vanaf Georgemas Junction naar Thurso en vervolgens weer terug om door te rijden naar Wick. De doorgaande treinen stoppen hier dus twee keer! Thurso is het meest noordelijke treinstation van Groot-Britannië en samen met Wick het eindpunt van de lijn.
Bezienswaardigheden langs de Far North Line
Hoewel de lijn een stuk minder toeristisch is dan de West Highland Line of de Kyle of Lochalsh Line, zijn er toch een aantal aardige tussenstations waar iets te zien of te beleven valt. En vanaf het eindpunt Thurso of Wick steek je makkelijk over naar de fantastisch mooie Orkney-eilanden. En voor de echte avonturiers is er zelfs aansluiting naar de Shetland-eilanden.
Tain
Tain is een stadje aan de zuidoever van het Dornoch Firth. Vanaf Tain is het ongeveer een kwartiertje reizen per bus naar Dornoch, waar een bezienswaardige kathedraal met delen uit de 13e eeuwte bezoeken valt. Verder ligt de Glenmorangie-destilleerderij net buiten het stadje.
Rogart
Dit kleine dorpje heeft niet veel meer te bieden dan een paar huizen, een station, een buurtsuper en een kroeg. Maar naast het station staan wel een aantal oude rijtuigen opgesteld waarin je kunt overnachten. Het Sleeperzzz-hostel biedt overnachtingsmogelijkheden in comfortabele 2-persoonscoupé’s met stapelbedden, wasruimte, WC en douche zijn op de gang. Voor meer comfort is er een Bed&Breakfast in het stationsgebouw. Het hostel wordt gerund door een enthousiast echtpaar en als je per trein of fiets komt geven ze een Pond korting op de (bescheiden) overnachtingsprijzen.
Dunrobin Castle
De historie van dit imposante kasteel gaat terug tot in de 11e eeuw, er zijn in de loop van de tijd echter veel verbouwingen aangedaan. Waaronder een laatste grote verbouwing in de 19e eeuw. Het leuke is, het kasteel heeft een eigen treinstation met een schattig haltegebouwtje. De treinen stoppen hier alleen op verzoek, na het uitstappen loop je in ongeveer 5 minuten naar het kasteel.
Het kasteel heeft een bezienswaardige tuin en een museum waar over de historie van de bewoners (de Sutherland-clan) verteld wordt. Het is geopend van 1 april tot 31 oktober, de treinen stoppen ook alleen in deze periode op de halte. Voor meer informatie, zie de website van het kasteel.
Thurso
Station Thurso is het meest noordelijke treinstation van Groot-Brittannië. Dit regionale centrum is een belangrijk knooppunt in het verkeer tussen het Schotse vasteland en de Orkney-eilanden. Vanuit de nabijgelegen haven in Scrabster vertrekken regelmatig veerboten naar Stromness op de Orkney-eilanden. Vanuit Thurso naar Scrabster rijden er bussen in aansluiting op de ferry, het beste plan je de reis met de planner van Traveline Scotland.
Wick
Het station van Wick is het uiteindelijke eindpunt van de Far North Line, nadat de doorgaande treinen eerst naar Thurso op en neer gereden is. Dit stadje is iets kleiner dan Thurso, maar ook een knooppunt in het verkeer naar de Orkney-eilanden. Er is een Heritage Museum en daarnaast vind je er ook de kortste straat ter wereld met een lengte van ruim 2 meter.
John O’Groats
Dit is het noordelijkste puntje van het Britse vasteland en daarmee de tegenhanger van het zuidelijkste punt bij Land’s End. Voor veel Britten is het een begin- of eindpunt van een wandel-, fiets- of motortocht van het noorden naar het zuiden of andersom. Daarom vind je hier de obligate wegwijzer, een souvenirshop en een hotel.
Vanuit het haventje in John O’Groats vertrekt van begin mei tot eind september een ferry naar Burwick op de Orkney-eilanden, vanaf Burwick verzorgt men een aansluitende bus naar de hoofdplaats Kirkwall. Vanuit zowel Thurso als Wick rijden er regelmatig bussen naar John O’Groats, gebruik de planner van Traveline Scotland voor de meest actuele tijden.
De Orkney-eilanden
Vanuit John O’Groats of Thurso/Scrabster (zie boven) kun je de ferry nemen naar de Orkney-eilanden. John O’Groats is leuk om te bezoeken, maar de ferry vanuit Scrabster vaart langs The Old Man of Hoy, een indrukwekkende vrijstaande rotspilaar.
Deze rotspilaar is een goed voorprogramma voor wat de Orkney’s te bieden hebben. De eilanden zitten bomvol met restanten van de neolithische tijd tot aan de 20e eeuw. Zo is Skara Brae het best bewaarde restant van een prehistorisch dorp in Europa. De Ring of Brodgar is een goed bewaarde steencirkel uit de neolithische tijd.
Stromness is de aankomstplaats voor de ferry uit Scrabster en heeft een leuk oud centrum. De hoofdplaats Kirkwall is voorzien van een werkende vissershaven en heeft met de St Magnus Cathedral de meest noordelijke kathedraal van Groot-Brittannië.
Op de eilanden zelf is een goed uitgebouwd busnetwerk, zo rijdt de bus tussen de twee grootste plaatsen Kirkwall en Stromness ieder half uur. Tussen eind maart en eind oktober rijdt er een speciale toeristenbus (T11) over de eilanden waarmee je de belangrijkste toeristische attracties kunt bezoeken. Kaartjes voor deze bus kosten 15 Pond en zijn ook geldig als dagkaart op alle overige buslijnen. Vooraf online boeken kan handig zijn, maar tickets zijn ook in de bus te koop. Zie voor meer informatie de pagina van het busbedrijf, alle tijden staan ook in de planner van Traveline Scotland.
De Shetland-eilanden
Ruim 250 kilometer ten noorden van de Orkney-eilanden liggen de Shetland-eilanden, de meest noordelijke eilandengroep van Groot-Brittannië. Northlink vaart vanuit Kirkwall op de Orkney’s vier keer per week naar Lerwick op de Shetlands (in de winter drie keer per week), zie de website voor de precieze vertrekdata. Dit is een nachtovertocht met afvaart kort voor middernacht en aankomst rond half acht ’s ochtends.
Ook de Shetland-eilanden hebben veel prehistorische monumenten en een fantastische natuur. Zo vind je op het eilandje Mousa een vrijwel complete toren die stamt uit de ijzertijd en in Scalloway de restanten van een 17e-eeuws kasteeel. Een compleet overzicht is te vinden op de website van Shetland Tourism.
Op het noordelijkste eilandje Unst staat de meest noordelijke bushalte van Groot-Brittannië, deze wordt ieder jaar door de lokale bevolking in een ander thema gedecoreerd. En bezoek zeker ook de lokale Valhalla-brouwerij.
Het busnetwerk is iets minder uitgebreid dan op de Orkney’s, maar prima voor de hoofdplaats Lerwick en omgeving. Voor verdere verkenningen kan een huurauto handig zijn. Alle bus- en ferrytijden staan in de planner van Traveline Scotland.
Highland Main Line (Inverness-Edinburgh/Glasgow)
Deze spoorlijn verbindt Inverness met de steden Glasgow en Edinburgh en is de enige hoofdspoorlijn die dwars door de Highlands voert (de andere lijnen zijn zijlijnen). Vanuit Inverness vertrekt dagelijks een directe trein naar Londen, de “Highland Chieftrain”. Daarnaast rijdt Scotrail ongeveer elke 2 uur vanuit Inverness naar Glasgow of Edinburgh.
De lijn begint op zeeniveau in Inverness en klimt naar Slochd Summit op een hoogte van 401 meter boven zeeniveau. Daarbij worden de rivieren Nairn en Findhorn overgestoken middels grote viaducten. Na Slochd rijdt de trein door het Cairngorns National Park. het mooiste stuk dwars door de Highlands. Na een stop in Aviemore volgt de trein de loop van de rivier Spey en de naastgelegen hoofdweg Inverness-Edinburgh. Kort daarna bereikt de trein het hoogste punt op 452 meter, bij Drumochter Summit. Hierna daalt de lijn af via Blair Atholl en Pitlorchy naar Perth. De spoorlijn volgt hier de loop van achtereenvolgens de rivieren Garry, Tummel en Tay.
In Perth splitst de lijn zich naar Edinburgh en Glasgow. Voor de beschrijving volgen wij de route verder naar Edinburgh. De heuvels op dit traject zijn laag in vergelijking met de Highlands. Na Kirkcaldy volgt de lijn de noordoever van het Firth of Forth, links heb je een prachtig uitzicht over zee. Na Inverkeithing volgt één van de meest imposante bouwwerken ter wereld, de oversteek van het Firth of Forth middels de Forth Bridge. Dit UNESCO-werelderfgoed is een meesterwerk in ingenieurskunst en is gebouwd tussen 1882 en 1889. Let er wel op dat alleen de Scotrail-treinen over de brug rijden, de Highland Chieftrain van LNER rijdt via Stirling en komt niet over de brug. Uiteindelijk bereikt de lijn Edinburgh met een stop in Haymarket en het centrale station Edinburgh Waverley.
Bezienswaardigheden langs de Highland Main Line
Deze spoorlijn loopt door een ruig en zeer dunbevolkt gebied, daarom vind je hier niet veel plekken om uit te stappen. Toch zijn er een aantal interessante tussenstations.
Aviemore
Deze toeristenplaats is hét uitgangspunt voor een bezoek aan het Cairngorns National Park. In dit fantastische natuurgebied kun je uitgebreid wandelen, het terrein en weer kan echter wel uitdagend zijn.
Ook voor spoorliefhebbers heeft Aviemore wat te bieden. De Stratshspey Railway is een museummaatschappij die een traject van zo’n 15 kilometer met stoomtreinen berijdt. De treinen rijden vijf dagen per week tussen april en oktober, in juli en augustus dagelijks. Zie voor meer informatie de website.
Newtonmore
Het dorpje Newtonmore huisvest het Highland Folk Museum. Dit openluchtmuseum laat zien hoe het leven in de Highlands er vroeger aan toe ging.
Dalwhinnie
Weer een station voor de whisky-liefhebber, de Dalwhinnie-destilleerderij ligt op ongeveer 10 minuten lopen van het station.
Blair Atholl
In Blair Atholl vind je Blair Castle. Deze zetel van de Murray-clan stamt uit de 13e eeuw (sindsdien wel een aantal malen verbouwd) en heeft een interessante historie. Het kasteel en de tuin zijn te bezoeken en liggen vlakbij het station. Zie de website voor meer informatie.
Pitlochry
Pitlochry is weer een geliefd uitgangspunt voor wandelaars, vanaf hier loop je weer zo de Highlands in. Het dorp heeft een stuwdam met een vistrap van ruim 300 meter lang, hier zie je de Schotse zalm letterlijk omhoog springen. Daarnaast vind je hier ook weer twee whisky-destilleerderijen, namelijk de Blair-Atholl-destilleerderij en de Edraour-destilleerderij, dit is de kleinste legale stokerij ter wereld.
Forth Bridge
Deze imposante brug is niet alleen een oeververbinding over het Firth of Forth, maar ook een ingenieus meesterwerk. Gebouwd tussen 1882 en 1889 door de ingenieurs Sir John Fowler en Sir Benjamin Baker. Deze unieke cantileverbrug is fantastisch om overheen te rijden, maar nog mooier om te bekijken.
Het makkelijkst stap je uit op station North Queensferry, vanaf hier is het een kleine 10 minuten lopen naar de waterkant waar je een fantastisch uitzicht hebt op de brug. Vanaf de zuidkant heb je het mooiste uitzicht vanaf South-Queensferry. Stap hiervoor uit op station Dalmeny en volg het wandelpad vanaf de noordkant van het perron, je loopt dan vlak onder de brug door. Voor een hapje of drankje kun je terecht in de Railbridge Bistro.
Edinburgh
De hoofdstad en het culturele hart van Schotland. Er zijn in deze stad teveel attracties en bezienswaardigheden om allemaal op te noemen en het is een prima afsluiter (of start) van een rondreis per trein door Schotland. Alle treinen stoppen op station Edinburgh Waverley, centraal in het hart van de stad en op loopafstand van Edinburgh Castle, Princess Street en de Royal Mile.
Edinburgh Castle torent hoog boven de stad uit en is de zetel van de Schotse koningen sinds de middeleeuwen. Vanaf Edinburgh Castle strekt de Royal Mile zich uit, hierlangs bevinden zich veel belangrijke gebouwen, winkels en attracties. Princes Street is de belangrijkste winkelstraat van de stad, vanaf het centraal station loop je zo deze straat in. Qua musea is het National Museum of Scotland (over de historie van Schotland) de moeite waard.
Even genoeg van de drukte in de stad, dan is een wandeling over Arthur’s Seat een aanrader. Deze uitgedoofde vulkaan is makkelijk te beklimmen, bovendien heb je vanaf hier een prachtig uitzicht op de stad.
Let erop dat hotelkamers in Edinburgh bijzonder prijzig kunnen zijn, met name tijdens het Edinburgh Festival en Edinburgh Military Tattoo medio augustus. Het kan daarom voordeliger zijn om deze periode een hotel in bijvoorbeeld Glasgow te boeken en op en neer te reizen per trein. De treinreis Edinburgh-Glasgow duurt maar drie kwartier en treinen rijden elk kwartier.
Praktische informatie over rondreizen per trein door Schotland
Schotland heeft dus alles om een fantastische rondreis per trein te maken. Maar wanneer is de beste periode, hoe boek je zo’n reis, welke treinkaartjes heb ik nodig en wanneer boek ik mijn accommodatie? Hieronder leg ik het allemaal uit:
Beste periode om naar Schotland te reizen
Het hoogseizoen waarin (vrijwel) alle attracties en musea geopend zijn loopt van april t/m oktober. Voor de Highlands geldt echter dat de midges je reis danig kunnen verpesten. Deze kleine muggen zijn in grote aantallen actief van juni t/m augustus en houden zich met name op in de buurt van moerassen en veengebieden. Dat zijn precies de mooie gebieden om met de trein te bezoeken. Blijf je aan boord van de trein en in de dorpen/steden, dan zul je er niet al teveel last van hebben. Wil je ook gaan wandelen of veel bezienswaardigheden buitenaf bezoeken, dan zijn april, mei, september en oktober de beste maanden.
Kun je in de winter niet naar Schotland reizen? Natuurlijk wel! Maar hou er rekening mee dat attracties gesloten kunnen zijn (de Jacobite-stoomtrein rijdt bijvoorbeeld niet) en dat bussen/treinen minder frequent gaan dan in de zomer. Maar aan de andere kant kan die ene drukbezochte bezienswaardigheid opeens helemaal van jezelf zijn. En wat is er beter dan na een wandeling in de winterkou met een goed glas whisky bij een warme kachel zitten.
Hoe lang doe ik over mijn reis?
Het bekendste rondje is vanaf Glasgow over de West Highland Line via Oban en Fort William naar Mallaig. Vanaf daar per ferry naar het eiland Skye en per bus naar Kyle of Lochalsh. Met de Kyle of Lochalsh-lijn naar Inverness en over de Highland Main Line weer naar Glasgow of Edinburgh.
Als je dit allemaal snel achter elkaar doet kan dit rondje in 2 tot 3 dagen, maar dan mis je heel veel moois en leuks! Parijs of Londen bekijk je ook niet op één middag, daarom het volgende advies:
Reisduur 3 tot 6 dagen:
Beperk je tot één van de mooie spoorlijnen. Pak bijvoorbeeld de Caledonian Sleeper naar Corrour, slaap twee nachten in de Signal Box, ga een dag wandelen, pak op de terugreis Glasgow mee en reis relaxt weer terug naar Nederland.
Of bezoek een paar whisky-destilleerderijen langs de Highland Main Line, maak een ritje met de Strathspey-Railway en ga kijken bij de Forth Bridge.
Reisduur 7 tot 10 dagen:
Dit is een prima reisduur voor een klassieke ronde Highlands (Glasgow-Oban/Fort William-Mallaig-Skye-Inverness-Edinburgh). Wil je wat meer rust in de reis of bijvoorbeeld op Skye of in Edinburgh uitgebreid rondkijken, ga dan meer richting de 10 dagen.
Reisduur 11 dagen of meer:
Hiermee kun je uitgebreid meerdere spoorlijnen bereizen, onderweg geregeld uitstappen of bijvoorbeeld een meerdaagse wandeling aan je reis koppelen.
Denk bijvoorbeeld aan eilandhoppen op de Orkneys en Shetlands of een aantal dagen een auto huren en de Higlands of eilanden verder verkennen. In de zomer van 2019 bezochten wij bijvoorbeeld de eilanden Islay en
Arran in combinatie met de West Highland Line. Voor meer informatie over wandelen in Schotland kun je het onvolprezen Walk Highlands raadplegen.
Georganiseerd of zelf boeken
Voor sommige mensen is het zelf samenstellen van de reis al de helft van de (voor)pret, voor anderen een regelrechte nachtmerrie.
Wil je zelf geen gedoe bij het organiseren van de reis, dan kun je terecht bij de Treinreiswinkel. Het is dé specialist voor treinrondreizen naar Schotland. De klassieker waarmee je de bekendste Schotse spoorlijnen bereist en Skye bezoekt is de Treinrondreis Schotland. Deze reis is makkelijk uit te breiden met extra nachten, dit is ook aan te raden.
En helemaal verzorgd op pad? De Groepsrondreis Schotland is een reis met reisleiding, halfpension en veel inbegrepen extra’s. En voor een bezoek aan de eilanden, bekijk zeker eens de reis naar de Buiten Hebriden of de Orkney/Shetland-eilanden.
Rondreizen in Schotland is erg populair, het is dus zaak om ruimschoots van tevoren te boeken. Vier tot zes maanden voor vertrek is geen overbodige luxe als je de leukste accommodaties wilt. Last-minute boeken naar Schotland is eigenlijk onmogelijk, accommodaties in populaire plaatsen kunnen weken van tevoren al volgeboekt zijn. Soms sluit de Treinreiswinkel de verkoop voor bepaalde hoogseizoendata, omdat er domweg geen accommodatie meer te vinden is.
Toch liever zelf je reis organiseren? Lees hieronder hoe je de beste accommodaties boekt, welke treintickets het handigst zijn en hoe je naar Schotland reist.
Accommodatie in Schotland vinden
Schotland heeft een gevarieerd aanbod aan accommodatie. Van simpele bunkhouses met stapelbedden op grote slaapzalen, via sfeervolle B&B’s met een persoonlijke touch van de eigenaar tot luxe hotels in oude kastelen. En voor de spoorwegliefhebber: wat is er leuker dan slapen in een station, een oud seinhuis of een rijtuig wat langs de spoorlijn opgesteld staat. Zie hiervoor de links in de beschrijving per lijn bovenaan.
Een overnachting in een simpel guesthouse of B&B begint vaak bij zo’n 30 a 40 Pond p.p., voor een hotel zit je al snel op de 60 tot 80 Pond p.p. Daarbij geldt: hoe drukker, des te duurder. Reken erop dat je in het hoogseizoen dus fors duurder uit bent dan bijvoorbeeld in maart of november.
De belangrijkste tip is: boek zo vroeg mogelijk! Britten zelf zijn notoire planners die vaak vroeg hun vakantie plannen. Daarbij is de vraag naar accommodatie in Schotland veel groter dan het aanbod, zeker in het hoogseizoen. Op een eiland als Skye zijn de leukste accommodaties vaak maanden van tevoren uitverkocht. Op de bonnefooi reizen of een weekje voor vertrek in het hoogseizoen besluiten dat je naar Schotland wilt is niet mogelijk, een dergelijke reis vraagt planning.
Voor de grote steden als Edinburgh en Glasgow werkt Booking.com (of een ander boekingsportal prima). In de kleinere plaatsen zijn de leuke kleine B&B’s niet altijd op de boekingsportals aanwezig. Dit komt ook omdat ze in het hoogseizoen de kamers toch wel gevuld krijgen. In dat geval kan het handig zijn om met Google Maps naar hotels/B&B’s te zoeken en site-voor-site te checken of ze plek hebben. Meer werk, maar wellicht vind je net dat ene charmante guesthouse.
De trein- en bus- en bootreizen in Schotland plannen
Voor het plannen van de treinreizen kun je gebruik maken van de planner van National Rail. Hiermee plan je simpel een reis van station naar station. Je kunt meestal tot 3 maanden vooruit plannen. Wil je verder vooruit plannen, kijk dan voor een vergelijkbare dag (dus kijk voor een woensdag op een woensdag binnen 3 maanden).
Voor het overige openbaar vervoer is de planner van Traveline Scotland een handig hulpmiddel. Deze kent naast de treinen ook alle bussen en veerverbindingen in Schotland (Traveline levert ook tijden aan Google Maps, je kunt dus ook in Google Maps plannen). Voor veerverbindingen is het handig om de tijden te dubbelchecken via de website van CaledonianMacBryne, de tijden wijken soms af door eb of vloed en die afwijkingen komen niet altijd door in Traveline.
Reis je alleen met de trein, gebruik dan niet Traveline (of Google Maps) maar de planner van National Rail. De treintijden staan ook in Traveline, maar je krijgt mogelijk een sneller alternatief per bus. Dat lijkt handig, maar wellicht mis je net dat ene fantastisch mooie treintraject. Zo is Oban-Fort William slechts 2 uur per bus in plaats van ruim 3 uur per trein. Maar als je de bus neemt mis je het prachtig mooie treintraject over het Rannoch Moor.
Verwacht op de trajecten in Schotland geen heel frequente diensten. Op de West-Highland-Line, Kyle of Lochalsh-Line en Far North Line rijden meestal maar 4 of 5 treinen per dag, op zondags zelf maar één of twee per dag. Op de Highland Main Line ongeveer elke 2 uur. Het is dus wel zaak om je reis goed te plannen en rekening te houden met de treintijden.
Hoe zien de treinen in Schotland er uit?
In Schotland geen glimmende panoramatreinen zoals de Glacier Express of de Bernina Express. De treinen zijn doodnormale dieseltreinstellen uit de jaren 80 zoals je ze in heel Groot-Britannië ziet. En de treinen hebben ook alleen 2e klas, geen grote 1e klas stoelen. Enige uitzondering is natuurlijk de Jacobite-stoomtrein, die wel 1e en 2e klas in historische rijtuigen heeft.
Betekent dat oncomfortabel reizen? Zeker niet, de stoelen zijn geschikt om een paar uur op te zitten en te genieten van de fantastische landschappen. Voor lange personen zit de zitting wellicht wat laag, maar dat is een probleem wat alle Britse treinen hebben (Britten zijn een stuk kleiner dan de gemiddelde Nederlander). En ook aan een hapje en drankje is gedacht, vrijwel alle treinen hebben een cateringtrolley aan boord met drankjes en snacks.
Welke treintickets heb ik nodig?
Welk treinticket het beste past bij je reis hangt af van de reisduur en route. Of je bijvoorbeeld per trein vanuit Nederland komt of met de veerboot. De volgende verschillende mogelijkheden zijn er:
Losse tickets
Reis je slechts één of enkele losse trajecten, dan zul je met losse tickets het voordeligst uit zijn. Vroeg boeken kan daarbij lonen, Scotrail biedt voordelige tarieven vanaf 10 Pond p.p., daarbij ben je wel gebonden aan een bepaalde trein. In de zomerperiode worden in de drukste treinen geen voordeeltarieven beschikbaar gesteld. De ticketprijzen opzoeken en boeken kan via de planner van National Rail, lees zeker ook de tips voor voordelige treintickets in Groot-Brittannië.
Britrail Scottish Highland Pass
Deze treinpas is geldig voor een periode van 4 keuzedagen binnen een periode van 8 dagen. De pass geldt op de volgende spoorlijnen:
– West Highland Line Glasgow-Oban/Fort William-Mallaig
– Kyle of Lochalsh Line Kyle of Lochalsh-Inverness
– Far North Line Inverness-Thurso/Wick
– de spoorlijn Inverness-Aberdeen
– op de Highland Main Line, echter slechts van Inverness naar Aviemore
De pas geldt niet op treinen die op werkdagen voor 09.00 ’s ochtends in Inverness of Aberdeen aankomen.
Naast de treinen mag je ook gebruik maken van de bussen van West Coast Motors en Scottish Citylink van Oban tussen Oban/Fort William en Inverness. En de pas is geldig op de ferries van Caledonian MacBryne tussen Oban-Mull en Mallaig-Armadale. Kinderen van 5 t/m 15 jaar krijgen 50% korting op de pas, kinderen t/m 4 jaar reizen gratis.
Deze pas is vooral handig als je tot een week op vakantie gaat, diverse trajecten in de Highlands wilt bereizen en de vrijheid wilt hebben om zelf je treinen te kiezen. Denk er wel aan om plaatsen te reserveren (zie verderop). De pas is te koop via (o.a.) de Treinreiswinkel.
Spirit of Scotland Pass
Deze reispas is geldig in heel Schotland bij alle reguliere spoorvervoerders. De enige beperking is dat de pas niet geldig is voor 09.15 op maandag t/m vrijdag. Op de West Highland Line (Glasgow-Oban/Fort William-Mallaig), Far North en de Kyle of Lochalsh-Line mag je echter wel voor 09.15 instappen. De pas is verkrijgbaar in een variant van 4 binnen 8 dagen of 8 binnen 15 dagen.
De pas is ook geldig op alle veerdiensten van CaledonianMacBryne en de bussen Oban/Fort William-Inverness, de bussen naar John O’Groats vanuit Thurso en Wick en de bussen op Skye. Kinderen van 5 t/m 15 jaar krijgen 50% korting, kinderen onder de 5 jaar reizen gratis.
Deze pas is vooral handig als je naast de Highlands ook Glasgow en/of Edinburgh wilt bezoeken, de treinreis Inverness-Edinburgh/Glasgow en de treinen tussen Glasgow en Edinburgh zijn immers ook inbegrepen. De pas voor 8 dagen binnen 15 dagen is handig voor langere vakanties in Schotland. Denk er wel aan om plaatsen te reserveren (zie verderop).
De pas is (o.a.) te koop via de Treinreiswinkel.
Britrail (Flexi) Pass
Reis je vanuit Londen of een andere Britse plaats per trein naar Schotland, dan is een Britrail-pas wellicht een aantrekkelijke optie. Doordat de treinreis naar Schotland inbegrepen is, kan dit voordeliger zijn als er geen voordelige tickets meer boekbaar zijn. Bovendien reist één kind t/m 15 jaar gratis mee met een volwassene. Enige nadeel is dat de Britrail (Flexi) Pass niet geldt op bussen en veerboten. Ook met een Britrail (Flexi) Pass is het aan te raden om zitplaatsen te reserveren (zie verderop).
De Britrail (Flexi) Pass is (o.a.) te koop via de Treinreiswinkel.
Interrail Global Pass
Kies je ervoor om de aanreis vanuit Nederland per trein te doen, dan is de keuze voor een Interrail-pass vaak voordeliger. Voor de Eurostar van Nederland naar Londen of andersom betaal je €35 toeslag, als je vanaf Brussel reist is dit €30 in de 2e klas. Maar binnen Groot Britannië mag je alle treinen zonder toeslag gebruiken.
De totale optelsom van losse Eurostar-tickets plus los treinticket naar Schotland plus treinpas voor Schotland zal vaak duurder uitvallen dan een Interrail plus toeslag voor de Eurostar. Daarbij reizen kinderen t/m 11 jaar gratis mee met een volwassene van 28 t/m 59 jaar, extra aantrekkelijk voor gezinnen. Ook bij Interrail is het verstandig om plaatsen te reserveren (zie verderop). De pas geldt niet op bussen en veerboten.
Zie voor meer informatie het artikel over voordelig reizen per Interrail.
Reserveren van zitplaatsen
De treinen in de Highlands kunnen in de zomerperiode goed druk zijn. Niet alleen met toeristen die mooie spoorlijnen bereizen, maar ook met wandelaars, fietsers en lokale bewoners. Het is daarom verstandig om tussen april en september, maar ook rond weekenden en feestdagen (Bank Holidays) plaatsen te reserveren in Schotse treinen. Dit kan gelukkig op alle mooie routes.
Zitplaatsreserveringen bij losse tickets
Als je een treingebonden vroegboekticket (een Advance-ticket) koopt via de Scotrail-website, dan zal er automatisch in de desbetreffende trein een plaats voor je gereserveerd worden. Koop je een niet-treingebonden-ticket (Off Peak of Anytime), dan zal de website vragen of je een specifieke trein wilt reserveren. Als je van plan bent om met die trein te reizen, dan zou ik dat zeker doen. Je kunt voorkeuren opgeven zoals een tafelplaats of nabij een bagagerek. Dit reserveren is kosteloos bij aanschaf van een ticket.
Zitplaatsreserveringen bij een treinpas
Ook als je reist op een treinpas (Scottish Higland/Spirit of Scotland/Britrail/Interrail) dan is het raadzaam om plaatsen te reserveren. ACP Rail (de uitbater van de Britrail-passen) heeft een online mogelijkheid om zitplaatsen te reserveren. Alleen zijn de kosten hiervan met €7 p.p. per trein erg hoog, terwijl direct bij Scotrail reserveren gratis is.
Als je een treinpas hebt gekocht zou ik aanraden om het volgende te doen:
– Boek je zitplaatsreserveringen vooraf telefonisch bij Scotrail via +44-344 811 0141. Je krijgt de nummers telefonisch door en ontvangt een boekingscode. Deze reserveringen zijn gratis.
– Boek je zitplaatsreserveringen op vertoon van je treinpas bij een loket in Schotland (of ieder ander treinloket in Groot Brittannië). Je vindt treinloketten in Edinburgh, Glasgow, Fort William en Inverness. Echter niet in Oban, Kyle of Lochalsh en Mallaig. Het is geen probleem om meerdere reserveringen te maken (dus voor je hele rondreis) en dit is helemaal gratis. Wel worden treinen enkele uren voor vertrek gesloten voor reserveringen. Het meest handig is dus de dag van tevoren reserveren, bijvoorbeeld direct na aankomst in Schotland.
Naar Schotland reizen per trein of boot
Natuurlijk is het dom (en milieuvervuilend) om het vliegtuig te pakken als je per trein gaat rondreizen in Schotland. Er zijn prima dag- en nachtverbindingen naar Schotland per trein en boot. Bovendien start je vakantie dan al thuis en zie je het landschap langzaam veranderen, de reis wordt onderdeel van de vakantie. Je hebt de volgende mogelijkheden om in Schotland te komen:
Per Eurostar en Caledonian Sleeper
Niet de voordeligste, maar wel de leukste en meest tijd-efficiënte optie. De Caledonian Sleeper verbindt op elke dag, behalve zaterdag, Londen met diverse plaatsen in Schotland. De Highland Sleeper vertrekt rond 21.00 uit Londen en komt de volgende ochtend aan in Fort William, Inverness en Aberdeen. De Lowland Sleeper vertrekt tegen 23.00 uit Londen en komt de volgende ochtend rond 07.00 aan in Edinburgh en Glasgow. In combinatie met de Eurostar vanuit Nederland kun je aan het eind van de middag uit Amsterdam vertrekken en de volgende ochtend in Schotland staan.
De Caledonian Sleeper beschikt sinds oktober 2019 op alle verbindingen over spiksplinternieuwe rijtuigen. Na enkele kinderziektes lijken deze nu stabiel te functioneren en zijn een forse upgrade ten opzichte van de oude slaaprijtuigen. Voor een impressie, zie dit videoverslag van Noel Phillips
In de Caledonian Sleeper kun je kiezen uit zitplaatsen of slaapplaatsen in de volgende soorten coupé’s:
– Classic Room: De “klassieke” slaapcoupé met twee bedden boven elkaar en een wastafel. Ontbijt is niet inbegrepen, maar wel aan boord te koop.
– Club Room: De comfortabel versie van de Classic Room met een eigen douche/WC en inbegrepen ontbijt. Ook de toegang tot de lounges op de stations is inbegrepen.
– Caledonian Double Room: De meest comfortabele coupé met een tweepersoons bed (wat vrij uniek is in een trein), eigen badkamer, inbegrepen ontbijt en toegang tot de lounges.
De Caledonian Sleeper is bekend vanwege de fantastische lounge-car. In de oude rijtuigen was dit nog een interieur met losstaande stoelen en leren banken, maar ook in de nieuwe rijtuigen is er voor een stijlvolle inrichting gekozen. Zo is er keuze uit maar liefst 10 soorten single malt whisky!
Een Arran 10 Year old… 
…en een cheeseboard.
Tickets voor de Caledonian Sleeper boeken
Tickets voor de Caledonian Sleeper zijn makkelijk te boeken via de website. De tickets voor de Classic Room zijn verkrijgbaar vanaf 85 Pond p.p., voor de Club Room vanaf 95 Pond p.p. bij 2 personen. Voor de Caledonian Double betaal je een vaste prijs van 235 Pond per persoon bij 2 personen. Zitplaatsen zijn verkrijgbaar vanaf 50 Pond p.p.
Als je reist op een Britrail of Interrail-pas, dan betaal je alleen de toeslag. Deze bedraagt 70 Pond p.p. voor een Classic Room en 100 Pond p.p. voor een Club Room bij 2 personen. Voor de Club Room moet je een 1e klas treinpas hebben. Toeslagen zijn verkrijgbaar via de website, vink hiervoor het vakje “Room Supplement Only” aan.
In de Caledonian Double Room kun je niet reizen met de treinpas. Voor de zitplaatsen is geen toeslag verschuldigd, echter is reserveren wel verplicht. Dit kan alleen telefonisch via de klantenservice.
De Eurostar naar Londen kun je boeken via websites als Happyrail of NS International, deze verkopen de Caledonian Sleeper echter weer niet (Happyrail alleen zitplaatsen). Als je reist met een Interrail, dan kun je de benodigde reserveringen voor de Eurostar maken via de website van de NMBS. Zie ook het artikel over voordelig reizen per Interrail.
Per Eurostar en dagtrein
De “lange” optie overdag. In de ochtend vanuit Nederland per Eurostar naar Londen. Een lunch in de Britse hoofdstad en in de middag naar het noorden, over de East Coast Main Line naar Edinburgh of de West Coast Main Line naar Glasgow. Of in de ochtend vanuit Schotland vertrekken, een late lunch/vroeg diner in Londen en per directe Eurostar ’s avonds aankomen in Nederland. Strijk voor een drankje neer in het fantastische Booking Office in St Pancras-station. En voor een wat kleiner budget, St. Pancras heeft sinds kort een Wetherspoon.
Voor deze optie kan het aantrekkelijk zijn om voor 1e klas te kiezen. Naast meer comfort en beenruimte krijg je zowel bij Eurostar als bij de Britse maatschappijen eten en drinken geserveerd (binnen Groot-Brittannië alleen doordeweeks, in het weekend alleen drankjes/snacks). Op deze manier reis je dus in comfort én stijl.
Je kunt als alternatief ook per ferry van Hoek van Holland naar Harwich reizen. Vanaf Harwich rijden er aansluitende treinen naar Londen of Peterborough, vanaf hier stap je over op de directe trein naar Edinburgh. Hiermee kun je ’s avonds na werktijd vertrekken en de volgende middag in Schotland staan. Zie ook het artikel over Rail&Sale met Stena Line.
Tickets voor Eurostar en dagtrein boeken
Voor deze reis biedt Happyrail de beste tickets, deze verkoopt als enig kanaal de voordeligste Eurostar-tickets (inclusief Elk Station in Nederland, zowel via Amsterdam/Rotterdam als Brussel) en tickets binnen Groot Britannië. Je kunt dus zonder problemen een reis als Edinburgh-Groningen in één boeking doen.
Als je reist met een Interrail, dan kun je de benodigde reserveringen voor de Eurostar maken via de website van de NMBS. Zie ook het artikel over voordelig reizen per Interrail.
Met de ferry van DFDS Seaways naar Newcastle
Niet de snelste, maar wel de “vakantie vanaf het begin”-manier. DFDS vaart dagelijks tussen IJmuiden en Newcastle. DFDS presenteert de overtochten als “minicruise” met uitgebreide diner- en entertainmentmogelijkheden aan boord. De schepen zijn niet de meest moderne, maar wel comfortabel en gezellig.
Met DFDS vertrek je om 17.30 vanuit IJmuiden naar Newcastle, de laatste transferbus vertrekt om 16.00 vanaf Amsterdam Centraal. Aan boord zijn er voldoende mogelijkheden voor een uitgebreid diner (het beste vooraf bijboeken), een bioscoop en bars met live-entertainment.
De boot komt aan in Newcastle rond 09.15, met name het laatste stuk waarbij je de rivier Tyne opvaart is leuk om aan dek te bekijken. Hou na aankomst rekening met wachttijden bij de douane, men controleert vrij streng. Aansluitend op de ferry rijdt er een transferbus naar Newcastle Central Station, aankomst hier is uiterlijk rond 11.00. Als je rond 11.30 de trein neemt, sta je rond 13.00 in Edinburgh.
Tickets boeken voor DFDS Seaways naar Newcastle.
Tickets voor de ferry van DFDS boek je makkelijk via de website. Hierbij geldt, hoe eerder geboekt, des te voordeliger de tickets. Je kunt kiezen voor standaard binnenhutten, Seaview-hutten met een raam en extra luxe Commodore-hutten inclusief zithoek, televisie, gevulde minibar en ontbijt. De economy-hutten zijn niet aan te raden, deze zitten onder het autodek. Via de website kun je ook direct de bustransfers en maaltijden (aan te raden!) bijboeken.
De aansluitende treinreis vanaf Newcastle naar Edinburgh of Glasgow is makkelijk te boeken via de website van LNER, de maatschappij die op deze route rijdt. Zie ook de tips voor voordelige treintickets in Groot Brittannië.
Heel gaaf! Zelf afgelopen zomer met de motor naar Schotland geweest, maar dan kom je toch niet op dezelfde plekken. Misschien dat ik deze ook maar op mijn bucket-list zet!