Internationaal treinreizen is fantastisch. Maar er is iets nog leuker: eten in een restauratierijtuig. Genieten van een heerlijke maaltijd of verfrissend drankje terwijl de meest fantastische landschappen aan je voorbij trekken. En het liefst in goed gezelschap van een paar vrienden of je geliefde voor een goed gesprek. Daarom dit overzicht van de restauratierijtuigen waar je zeker eens moet gaan dineren op het spoor.
Corona-disclaimer: Op het moment van publiceren (april 2021) zijn veel restauratierijtuigen nog gesloten of bieden een beperkt aanbod. Gebruik dit artikel ter inspiratie en voor het maken van mooie reisplannen. Zodra de situatie weer verbetert zal ik de informatie actualiseren.
Duitsland: de Erdinger Express en een kapotte koeling
Bij gebrek aan restauratierijtuigen in Nederlandse treinen kies ik voor mijn reizen naar de familie in Twente graag voor de IC-Berlijn. Standaard stap ik in tussen de eerste en tweede klas waar de tekst “BordBistro” op de zijkant van de trein prijkt. In een half rijtuig vind je zo’n 16 zitplaatsen, een klein keukentje en een verkoopbalie. Heel kenmerkend: de rammelende bierglazen die boven de bar met de trein meetrillen.
Het aanbod is nogal eens afhankelijk van het technische onderhoud van Deutsche Bahn. Is de vaatwasser kapot, dan wordt er alleen uitgeschonken in Pappbechers. Is de koeling kapot, dan moet je het doen met lauw bier en een doosje chips.
Maar als alles functioneert is het genieten: De koffiemokken zijn van het Duitse formaat, dus emmer. De Bitburger komt vers getapt in een koel glas terecht. En de Erdinger Weißbier wordt op de juiste manier ingeschonken in zo’n prachtig enorm bierglas. Het barpersoneel komt nogal eens wat stug over, maar als je een paar woordjes Duits spreekt en vraagt of ze al bijna Feierabend hebben dan ontdooien ze vaak snel.
Frikadellen, Currywurst oder Chili-con-Carne
Het eten in de BordBistro is Duits: zeer degelijk, lekker, goed vullend en geen liflafjes. Er is een prima keuze uit Duitse klassiekers, maar er zijn ook voldoende vegetarische opties. Verwacht niet dat de Frikadellen aan boord platgeslagen worden, alles wordt in zakjes en pakjes aan boord geladen en bereid in de steamer of magnetron. Hoogstens het doorgesneden tomaatje als garnering is vers.
Is dat erg? Nee, eigenlijk niet. Het eten is lekker en bovendien zeer betaalbaar. Voor een Euro of 10 kun je een prima maaltijd gebruiken, een halve liter Erdinger krijg je voor ruim 4 Euro (dat is goedkoper dan in de meeste Nederlandse horeca!). Het betalen was tot kort geleden een dingetje: naar goed Duits gebruik alleen contant. Gelukkig heeft DB haar Bistro’s nu allemaal uitgerust met fancy pinapparaten, dus ook je Nederlandse bankpas werkt nu prima. Alleen even opletten met stukken Duits platteland waar de mobiele dekking in 1994 is blijven hangen….
Waar vind ik de BordBistro of het BordRestaurant?
De BordBistro vind je in vrijwel elke Duitse ICE en IC-trein, alleen de dubbeldeks IC2-treinen hebben geen BordBistro. Het BordRestaurant is het grotere broertje van de BordBistro, het verschil is dat je hier aan tafel bediend wordt. De actuele menukaart vind je op de website van Deutsche Bahn.
In Nederland vind je een BordBistro in de IC Amsterdam-Berlijn en een BordRestaurant in de ICE Amsterdam-Frankfurt Via de reisplanner van Deutsche Bahn kun je zien of jouw trein een BordBistro of BordRestaurant heeft. Zoals gezegd, defecten in de keuken komen vaak voor, vertrouw er dus niet 100% op. Maar als alles functioneert, is het fijn reizen en spijzen bij Deutsche Bahn.
Zwitserland: witte tafellakens en Weisswein-Risotto
Is Zwitserland de iets chiquere versie van Duitsland maar vooral fors duurder? Als je naar de restauratierijtuigen van de SBB kijkt zou dat goed kunnen kloppen. In een Zwitsers restauratierijtuig tref je standaard de tafels keurig netjes wit gedekt aan. De gerechten zijn wat luxer en de wijnkeuze is uitgebreid, natuurlijk uitsluitend van Zwitserse bodem.
En ja, die prijs…. Het kan verstandig zijn om een hypotheekadviseur te bezoeken voordat je in een Zwitserse restauratie gaat dineren. Een hoofdgerecht kost zo’n 19 Zwitserse Frank, omgerekend zo’n 17 Euro. Dat is ongeveer het dubbele van wat je in een Duitse restauratie betaald. En voor een bak koffie of thee wordt met droge ogen 4 Euro gerekend.
Eten met uitzicht
Reden om de Zwitserse restauraties te mijden? Zeker niet. Want ze rijden vaak op de mooiste routes. Binnen Zwitserland vind je de restauraties vaak op het bovendek van de IC-treinen. Een bakje koffie of een lekker bord eten met uitzicht over de Walensee tussen Zürich en Chur is wel een fantastische reiservaring. En daarbij, als je naar Zwitserland op vakantie gaat is budget vaak toch wat minder een issue.
Dichter bij Nederland kun je de Zwitserse restauraties ook aantreffen in de EuroCity-treinen tussen Hamburg, Düsseldorf, Köln en Basel (EuroCity 6/7 en 8/9). Deze treinen rijden tussen Keulen en Basel over de oude route langs de Rijn. Niet de meest snelle route, maar wel landschappelijk een stuk fraaier dan de geluidswanden langs de hogesnelheidslijn waar de ICE rijdt. En als je 1e klas reist kun je in EC8/9 na de maaltijd ook nog uitbuiken in een Zwitsers panoramarijtuig, dat is pas reizen!
Waar vind ik de Zwitserse restauraties?
Binnen Zwitserland is vrijwel iedere IC-trein voorzien van restauratierijtuig. Via de planner van de Zwitserse Spoorwegen (SBB) kun je makkelijk achterhalen of een trein is voorzien van restauratie. De menukaart is ook via de website te vinden. In de Zwitserse restauraties kun je ook een tafel reserveren, de reserveringskosten worden verrekend met het eindbedrag op de rekening.
Rhätische Bahn: In de Gourmino over de Albulaspoorlijn
Dat de Rhätische Bahn in het Zwitserse kanton het mooiste smalspoor ter wereld heeft is algemeen bekend. Maar dat men ook fantastische restauratierijtuigen uit de jaren 30 inzet in reguliere treinen is wat minder bekend. Toch kun je een treinreis met de Rhätische Bahn nog bijzonderder maken door een heerlijk vers bereid diner in een geweldige ambiance.
De Gourmino-rijtuigen zijn gebouwd in de jaren 30 en sindsdien zorgvuldig onderhouden door de Rhätische Bahn. Het prachtige interieur is nog helemaal in de originele staat met houten betimmering, messing bagagerekken en lampjes voor de ramen. Je waant je aan boord van de Venice-Simplon-Oriënt-Express, echter dan in de normale sneltrein van Chur naar St Moritz.
Vers uit de keuken
Hier geen kant-en-klaar hapjes uit de steamer, in de Gourmino wordt nog echt gekookt! Terwijl de trein zich over de Albulaspoorlijn slingert hoor je vanuit de keuken de groenten gesneden worden en het sissen van de pannen op het vuur. De kaas over de Bündner Capuns wordt er ter plaatse nog echt gesmolten!
De prijzen op het menu zijn niet goedkoop (het blijft Zwitserland). Maar als je bedenkt dat je in een uniek restauratierijtuig uit de jaren 30 zit te eten, op één van ’s werelds mooiste spoortrajecten én geniet van een vers bereide maaltijd dan valt het eigenlijk best mee. Een vergelijkbaar diner in een luxe chartertrein is tig keer duurder.
Waar vind ik de Gourmino?
De Gourmino-rijtuigen rijden mee in de reguliere sneltreinen (Interregio) tussen Chur en St Moritz. Ze rijden vooral in de winterperiode en in het weekend, zie voor de dienstregeling het kopje “Ticket” op de speciale Gourmino-website van de Rhätische Bahn. Hier vind je ook de menukaart.
Oostenrijk: schnitzels eten bij DoN’s
We kennen de Oostenrijkse Spoorwegen (ÖBB) natuurlijk van hun nachttreinen, de Nightjet is de toekomst van de nachttrein en wordt op steeds meer verbindingen geïntroduceerd. Maar wist je dat je in Oostenrijk ook prima dineren aan boord van de Railjet- en EuroCity-treinen?
De Oostenrijkse restauaratierijtuigen worden uitgebaat door DoN’s. De menukaart is een prettige mix van Oostenrijkse klassiekers als schnitzels maar ook leuke seizoensgerechten en een prima vegetarische keuze. En ook biologische en glutenvrije opties staan keurig op het menu aangegeven.Een gerecht als de “Chili sin Carne” is een mooi voorbeeld van hoe men een vleesklassieker weet om te toveren tot een gerecht wat ook prima vegetarisch kan.
Prettig voor de portemennee
Na onze bezoekjes aan de Zwitserse restauraties is dit weer prettig afrekenen. Het prijsniveau is iets duurder dan bij de Duitsers, maar met €10 tot €12 voor een hoofdgerecht nog meer dan aanvaardbaar. En als je bedenkt dat de menukaart een stuk uitgebreider is eigenlijk heel netjes.
Wil je toch een combinatie van Zwitsers treinreizen met een betaalbare Oostenrijkse restauratie? Dan is EuroCity 163/164 “Transalpin” tussen Zürich en Graz een aanrader. In deze trein rijdt namelijk een Zwitsers panoramarijtuig mee, maar wordt de restauratie geleverd door de Oostenrijkse spoorwegen. Een fantastisch uitzicht mét betaalbaar eten.
Waar vind ik de Oostenrijkse restauraties?
De Oostenrijkse restauraties zijn te vinden in alle RailJet- en EuroCity-treinen in Oostenrijk. Ook enkele InterCity-treinen zijn voorzien van restauratie. Via de ÖBB-reisplanner Scotty wordt aangegeven welke treinen een restauratie hebben. Het dichtst bij Nederland zijn er Oostenrijkse restauraties in Eurocity-trein 113/112 “Blauer Enzian” tussen Frankfurt en Klagenfurt en in de Railjet/EuroCity-treinen van München naar Wenen en Innsbruck. Klik hier voor het menu.
Slovenië: ontbijtend over de Semmering
Een spoorwegbedrijf met één restauratie? Wat doet die in dit overzicht? Toch schijnt de enige restauratie van de Sloveense Spoorwegen een must te zijn, afgaand op de vele enthousiaste Twitter-berichten uit Oostenrijk.
De Sloveense spoorwegen zetten hun rijtuig in voor de EuroCity-trein Ljubljana-Wenen vv. Tussen Wenen en Graz rijdt de trein over de Semmering-spoorlijn, de oudste bergspoorlijn ter wereld. Zeker de moeite waard om eens mee te reizen.
Het grappige is dat er op de website van de Sloveense Spoorwegen helemaal niks over de restauratie te vinden valt. Ook het bedrijf wat het rijtuig exploiteert, Popović Radonja, heeft geen internetpagina. Afgaand op de berichten wordt er vers gekookt. De gerechten lijken typisch Midden-Europees: vullend, lekker en betaalbaar.
Waar vind ik de Sloveense restauratie?
In één trein, ’s ochtends EuroCity 151 Wenen-Ljubljana, ’s middags in EuroCity 150 de andere kant op. Een link naar een menukaart is er niet.
Hongarije: dineren bij Utasellátó
Hongarije kan als Midden-Europees land niet in dit overzicht ontbreken. De restauratierijtuigen van het Hongaarse cateringbedrijf Utasellátó rijden al sinds 1890 in roemruchte treinen als de Oriënt-Express. Treinen waarmee beroemdheden en koningen begin 20e eeuw door Europa reisden.
Ook in de Hongaarse restauratierijtuigen wordt vers gekookt. De keuze is hier weer fijn midden-Europees met grote lappen vlees en altijd goed vullend. Voor de vegetariërs is de keus wellicht wat minder.
Ook de nostalgiedochter van de Hongaarse Spoorwegen (MÁV Nosztalgia) zet in de zomer restauratierijtuigen in. Deze vind je in de EuroCity-treinen tussen Wenen en Budapest.
Waar vind ik de Hongaarse restauraties?
In veel lange-afstandstreinen die vanaf de prachtige stations in Boedapest vertrekken. Het dichtst bij Nederland in de EuroCity-trein 173/172 tussen Hamburg, Berlijn en Boedapest.
Tsjechië: Happy Hour in de EuroCity
Praag geldt als spoorwegknooppunt van Midden-Europa. De Tsjechische Spoorwegen (CD) spelen daar een belangrijke rol in en rijden treinen naar Duitsland, Polen, Slowakije, Hongarije en Oostenrijk. In al deze treinen kun je terecht bij de restauraties van de JLV.
De keuze is weer wat meer modern en iets minder op de “grote-stukken-vlees-tour”. Zelfs de Tsjechische Spoorwegen bieden tegenwoordig enkele vegetarische opties op de menukaart.
Goedkoop buiten Duitsland en Oostenrijk
Uniek aan de Tsjechische restauratierijtuigen is het zogenaamde “Happy Hour”. Op sommige trajecten betaal je opeens zo’n 30% minder voor alle items op de menukaart. In eerste instantie lijken die tijden vrij lukraak gekozen, maar als je ze naast de dienstregeling van de trein legt weet je beter.
De prijzen zijn namelijk voordelig in landen als Tsjechië, Slowakije en Hongarije terwijl in landen met een hoger prijsniveau als Duitsland en Oostenrijk de dure prijs wordt gerekend. Hopen dat je voordelig in Duitsland kunt eten bij een vertraagde trein hoeft niet, de “Happy Hours” gaan gewoon met de vertraging mee. Overigens is de hoge prijs vergelijkbaar met die van Deutsche Bahn, nog uitermate redelijk dus.
Waar vind ik de Tsjechische restauraties?
Via dit handige tooltje op de website van de Tsjechische cateraar JLV kun je zien op welke verbindingen de Tsjechische restauraties ingezet worden en klik je gelijk door naar de menukaart. De restauratierijtuigen rijden op de belangrijkste routes vanuit Praag naar Berlijn, Hamburg, Bratislava, Boedapest en Wenen.
Polen: de Bar WARS
Nee, dit verwijst niet naar een slechte parodie op de bekende science-fiction-films. Maar de Poolse treincateraar WARS heeft haar barrijtuigen zo enkele jaren aangeduid en je neuriet toch onwillekeurig: TA-DAA-TATATA-DAAA…..
Nou, geen reden om met een lichtzwaard het interieur van een barrijtuig aan gort te meppen. Het eten is meer dan in orde, vers bereid en zeer betaalbaar. In de hoogste categorie treinen (EIC en EuroCity) vind je een echte restauratie waar je bediend wordt en alles keurig uitgeserveerd wordt op porseleinen servies. Binnen Polen zijn er ook barrijtuigen, dit betekent afhalen en eten van wegwerpservies. De keuze en kwaliteit is echter hier ook uitstekend.
Zelfs vegan in Polen
Net zoals in Tsjechië is de keuze op de kaart wat uitgebreider dan de bekende lappen Midden-Europees vlees (wat op z’n tijd best lekker is). Men biedt zelfs een vegan opties, best modern voor een land wat als vrij conservatief bekend staat.
Een half litertje Tyskie-bier kost zo’n €2,60, ook hier een prettig prijsniveau. En anders dan bij de Tsjechen zijn de prijzen op Duits en Oostenrijks grondgebied nog aangenaam betaalbaar.
Waar vind je de Poolse restauraties?
In de EuroCity-treinen tussen Warschau, Berlijn, Wenen, Boedapest en Praag vind je sowieso een restauratierijtuig. Ook in de meeste binnenlandse IC-treinen is een restauratie of barrijtuig aanwezig. Zie hier voor de menu’s van de restauratie en de bar.
Groot-Brittannië: Pullman Dining en the Gerald of Wales
Voordat we het laatste land van dit overzicht aansnijden, vragen jullie je misschien af waar klassieke “culinaire” landen als Spanje, Frankrijk en Italië blijven. Tsja, die landen hebben alleen nog maar barrijtuigen waar je terecht kunt voor een voorverpakt broodje of opgewarmde tosti. Dus slaan we die over en gaan door naar het land van de doodgekookte erwten en azijn over de friet.
Groot-Brittannië staat niet bekend als culinaire hotspot, maar heeft qua treincatering wel een naam hoog te houden. Op veel lange-afstandsroutes vanuit en naar Londen krijg je in de 1e klas een full cooked Engels ontbijt of een avondmaaltijd geserveerd, deze zijn meestal inbegrepen bij de ticketprijs. Met een 1e klas Interrail door Groot-Brittannië toeren kan dus zomaar wat extra kilootjes opleveren.
Great Western Railway Pullman Dining
Een bijzondere restauratie vind je op de wereldberoemde Great Western Railway tussen Londen Paddington, Cardiff, Plymouth en Penzance. Een aantal keren per dag biedt men hier een speciale dinerservice in de eerste klas. Een chef bereidt fantastische verse maaltijden in een klein keukentje aan boord van de trein en serveert deze uit in de eerste klas.
Het eten is niet inbegrepen in de prijs van het ticket, maar zelfs ervoor betalen is zeer de moeite waard als je de foto’s op Tripadvisor mag geloven. Reserveren is verplicht en je moet dus een eerste klas ticket hebben, maar hij staat nog hoog op mijn to-do-list. Zie voor meer informatie de website van Great Western Railway.
The Gerald of Wales tussen Cardiff en Holyhead
De laatste trein in het overzicht brengt je dwars door Wales. Het landschap van groene heuvels en prachtige oude dorpjes en steden is zeer de moeite waard. Neem daarbij ook nog een heerlijk Welsh cooked breakfast of driegangenmenu van lokale ingrediënten wat inbegrepen is bij je eerste klas ticket en je zit op rozen!
De “Gerald of Wales”-Premier Service van Transport for Wales rijdt in de vroege ochtend van Holyhead naar Cardiff en vertrekt aan het eind van de middag in de tegenrichting. ’s Ochtends wordt er een uitgebreid ontbijt geserveerd, in de middag/avond een driegangenmenu. Zie voor meer informatie de website van Transport for Wales.